၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ ျပည္သူႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ အေျခခံဥပေဒအခြင့္အေရး

ဗညာဟံသာ
ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ေခတ္မီေသာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး အစိုးရတို႕၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ တစ္ခု၏အေျခခံအုတ္ျမစ္သည္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို သီးျခားဆုပ္ကိုင္ထားျပီး ၄င္းက ျပည္သူလူထုႏွင့္ ၄င္းႏိုင္ငံသားတို႕၏ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးမ်ားကို အာမခံေပးသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏ အပိုဒ္ငယ္တိုင္းသည္ ႏိုင္ငံသားအားလုံး၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို အာမခံေပးရမည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ၂၀၁၀ ေရြး ေကာက္ပြဲအသစ္သည္ ၄င္းအခြင့္အေရးမ်ား ပကတိ႐ုပ္လုံးေပၚေအာင္ စမ္သပ္စစ္ေဆးရမည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႕သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စုေန႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း အျမစ္တြယ္ခဲ့သည့္ႏိုင္ငံတြင္ ၄င္းျပည္ေထာင္စုပုံစံစနစ္ႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမူကို လက္ေတြ႕တြင္ မက်င့္သုံးႏုိင္ေသးေပ။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေန႕မွာပင္ ၄င္းဒီပနီမ်ားမွာ ႐ႈံးဆုံးခဲ့ရသည္။ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအေျချပဳ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား အာဏာမွ်ေပးေဝမႈ မညီမွ်ျခင္းေၾကာင့္ တိုင္းျပည္အတြင္း ျပည္တြင္းစစ္ပဋိပကၡမွာ ရာစုႏွစ္ဝက္နီးပါးကို အေစ့ပ်ဳိးခဲ့သည္။ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒအတြက္ မြန္၊ ကရင္၊ ရွမ္း၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကယားႏွင့္ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္အထိ တိုက္ပြဲဝင္လာခဲ့ေသာ္လည္း ဗမာ မ်ားလႊမ္းမိုးေသာ အစိုးရမ်ားမွ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမ်ားထဲတြင္လည္း တိုင္းရင္းသား အေရးကို ျငင္းပယ္ေနခဲ့ျပန္သည္။

တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္တို႕သည္ ယေန႕တိုင္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ ၄င္းတို႕၏ ကိုယ္ကံၾကမၼာႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စသည့္အခြင့္အေရးအတြက္ လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းျပီး တိုက္ခိုက္ရန္မွတပါး အျခားမရွိေသးေပ။ ၄င္း တိုက္ပြဲသည္လည္း ယေန႕တိုင္ မျပီးဆုံးေသးေပ။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ျပည္လုံးကြ်တ္ လူထုဆႏၵခံယူပြဲမွ အတင္းအက်ပ္ ျပင္ဆင္ထုတ္ျပန္ထားသည့္ ယခုဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒသစ္သည္ ဗမာလူမ်ဳိးမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ၾကံစည္ႀကိဳးစားအားထုတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ စာမ်က္ႏွာ ၁၉၄ တြင္ ပါရွိသည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အပိုဒ္ခြဲအားလုံးလိုလိုတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္ဥပေဒအာဏာ အနည္းအက်ဥ္းသာပါရွိသည္။ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒသစ္သည္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတာင္းဆိုထားသည့္ “ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု” ပုံစံထက္ ျမန္မာစစ္အစုိးရလိုလားေသာ တစ္ျပည္ေထာင္ပုံစံ “ျပည္ေထာင္ စုညီၫြတ္ေရး” သေဘာထားအေပၚတြင္သာ အေျခခံသည္။

မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ မြန္ျပည္နယ္ရွိ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ျပည္သူမ်ားသည္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပန္လည္ ေရးဆြဲရန္ႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ျပန္လည္ေဆြးေႏြးရန္ ယခုလက္ရွိ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ျဖဳိးေရးေကာင္စီထံသို႕ အၾကိမ္ၾကိမ္ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္လည္း ျမန္မာစစ္အစိုးရမွ ၄င္းဖြဲ႕စည္းပုံကို အမ်ားျပည္သူမ်ား ေဆြးေႏြးျခင္းအေပၚ ျပန္လည္ေရးဆြဲရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။

မြန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း ေနာက္ဆုံးတြင္ ၄င္းဖြဲ႕စည္းပုံကို ျငင္းပယ္ခဲ့ကာ ျမန္မာစစ္အစုိးရတို႕၏ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္းကိုလည္း လက္ခံရန္ သေဘာမတူခဲ့ေပ။ ျမန္မာစစ္အစိုးရႏွင့္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီတို႕၏ ဆက္ဆံေရးသည္လည္း အခ်ဳိ႕ေသာကာလမ်ားတြင္ တင္းမာမႈရွိခဲ့သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာစစ္အစိုးရမွ ၄င္းတို႔၏ အာဏာကိုသုံး၍ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူ စာခ်မြန္ရဟန္းပ်ဳိအား မွတ္စုကြန္ပ်ဳတာႏွင့္ ၂၀၁၀ ေရြး ေကာက္ပြဲကို ဆန္႕က်င္သည့္ စာရြက္စာတမ္းကိုင္ေဆာင္မႈျဖင့္ စြဲခ်က္တင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာရဲတပ္ဖြဲ႕မွ စာခ်ရဟန္းပ်ဳိအား လြန္ ခဲ့သည့္လတြင္ ထိန္းသိမ္းႏွိပ္စက္ခဲ့သည့္အျပင္ တရားဥပေဒေဘာင္အတြင္း ေရွ႕ေနမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ခြင့္မေပးခဲ့ေပ။

ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ျခင္းသည္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူမ်ား အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာလမ္းစဥ္သစ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရမွ အတိုက္အခံပါတီ၊ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္တို႕၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ျဖစ္ေသာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ ေရးဆြဲျခင္းမျပဳလွ်င္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသစ္သည္ ရယ္စရာျပက္လုံးတစ္ခုသာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။

လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရမွ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္မ်ားအား ျမန္မာႏိုင္ငံ သားအားလုံးကို အတင္းအဓမၼ ဆႏၵမဲေပးခိုင္း၍ ရလာသည့္ရလဒ္ကို ႏိုင္ငံတကာမွ လက္ခံပါက ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စစ္အာဏာရွင္အုပ္စိုးေသာ ႏိုင္ငံတစ္ခုသာ အျမဲတမ္း ျဖစ္သြားေပလိမ့္မည္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရသည္ တိုင္းရင္းသားတို႕၏ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ျပည္သူမ်ားကို ဥပေဒဆိုင္ရာနည္းလမ္းျဖင့္ ဇြတ္အတင္း “နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႕” အျဖစ္ ၄င္းတို႕၏ ဥပေဒေဘာင္ေအာက္တြင္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႕စည္းေစျပီး ၄င္းတို႕စစ္တပ္ေအာက္တြင္ ၾကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမည္။ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္တို႕သည္ ၄င္းတို႕၏ ဖိတ္ေခၚကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ပယ္ခ်ခဲ့သည္။

မြန္ျပည္နယ္၏ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း မြန္ျပည္သစ္ပါတီႏွင့္ ၄င္း၏ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ မြန္အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္သည္ မြန္ျပည္သူလူထုတို႕၏ စိတ္ဝင္စားမႈပါရွိသည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ ျပည္တြင္းရွိမြန္ႏွင့္ ျပည္ပရွိမြန္တို႕၏ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေတာင္းခံခဲ့သည္။

မြန္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္းသုံးဆယ္ေက်ာ္မွ ေရြးေကာက္ပြဲဆန္႕က်င္သည့္ လႈပ္ရွားမႈကို ႐ိုးရာ “မီးပုံးပ်ံ” မ်ား လႊတ္တင္ျခင္းျဖင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္းတြင္ စတင္လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ၄င္းမီးပုံပ်ံလႈပ္ရွားမႈမွ ျမန္မာစစ္အစိုးရအား ေဒါသျဖစ္ေစကာ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူမႈလႈပ္ရွားေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ႏွိမ္နင္းခဲ့သည္။ ၄င္း၏အက်ဳိးဆက္မွာ မြန္ဂီတႏွင့္ မြန္ဘာသာစကားအဖြဲ႕အစည္းတို႕မွာ ေစာင့္ၾကည့္ခံရသည့္စာရင္းထဲ ပါဝင္ခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ခန္႕ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚသို႕ ဦးတည္သြားေနပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒသစ္သည္ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ ႏိုင္ငံသားတို႕၏ အ ခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ ယခုတိုင္ အာမခံေပးမႈ မရွိေသးေပ။ လက္ရွိျမန္မာစစ္အစိုးရမွ ႏုိင္ငံေရးအရ ပို၍ၾကီးမာေသာ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ အမ်ားပါဝင္ခြင့္ျပဳရန္အတြက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရအား ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္တို႕မွ ဖိအားေပးရန္ ျမန္မာျပည္သူလူတို႕က ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ၄င္းေတာင္းဆိုမႈ သည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လ်စ္လ်ဴ႐ွဳ ခံခဲ့ရသည္။

မတူညီကြဲျပားျခင္းအတြင္း ေသြးစည္းညီညြတ္ျခင္းတစ္ခုမွ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတို႕၏ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မရွိခဲ့လွ်င္ ျပည္ေထာင္စုေန႕သည္လည္း ေလးနက္မႈမရွိေခ်။ က်န္ရိွေနသည့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံသားတိုင္းအတြက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အခြင့္အေရး အထူးသျဖင့္ ဗမာမဟုတ္သည့္ အျခား ျပည္နယ္ခုႏွစ္ခုတို႕၏ အခြင့္အေရးကို ခိုင္ခိုင္ခန္႕ခန္႕ အာမခံခ်က္ေပးရန္ က်န္ရွိေနသည္။

ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒအသစ္ကို လူသိရွင္ၾကား ျပည္သူမ်ားထံ ေဝဖန္ေဆြးေႏြးျခင္းမရွိပါက ျမန္မာစစ္ အစိုးရႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးကို လိုလား၍ေသာ္လည္းေကာင္း ဆန္႕က်င္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ဘာမွ်ထူးျခားလာလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။ ႏုိင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္တို႕သည္ တိုင္းျပည္၏ အေကာင္း ဆုံးစိတ္ဝင္စားမႈအတြက္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံသစ္အေပၚတြင္ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ ေဝဖန္ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ ျပည္တြင္းႏွင့္ ျပည္ပရွိ ျမန္မာျပည္သူတို႕အား တိုက္တြန္းေထာက္ပံ့ရမည္။ ၾသစေတး လ်၊ ျဗိတိန္ႏွင့္ အေမရိကန္ကဲ့သို႕ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ႏိုင္ငံမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံကို ေရးဆြဲေသာ တရားသူၾကီး၊ ေရွ႕ေနမ်ားကို သင္တန္းေပးသင့္သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ေခတ္မီေသာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ၏ အေျခခံျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ျမန္မာစစ္အစိုးရမွ ကမကထျပဳလုပ္က်င္းပသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအသစ္သည္ ရာစုႏွစ္ဝက္နီးပါး ဒဏ္ရာအနာတရျဖစ္ေနသည့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအတြက္ ကြ်န္ျပဳမႈတစ္ခု ျဖစ္သည္။

အတင္းအက်ပ္ ျပင္ဆင္ထုတ္ျပန္ထားသည့္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒသစ္အား ဖ်က္ဆီးရမည္ျဖစ္ျပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ညီမွ်ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္အတူ ေခတ္မီသည့္ စစ္မွန္ေသာ “ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု” ပုံစံကို ေရးဆြဲရမည္ျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢႏွင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ သို႕မဟုတ္ အျခားေသာႏိုင္ငံမ်ားမွ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ဆိုင္ေသာ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္း ေရးဆြဲေရးေကာ္မတီတို႕ ပူးေပါင္းျပီး အမ်ဳိးသားညီလာခံ ခ်မွတ္ျပဌာန္းျခင္းျဖင့္ ေခတ္မီေသာ ဖြဲ႕စည္းပုံသစ္ကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးရလိမ့္မည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းသည္ အလြန္ရွည္လ်ားေသာလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ညီမွ်ေသာ တိုင္း ရင္းသားကိုယ္စားလွယ္အားလုံးမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ အမ်ဳိးသားဒီမိုေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႏွင့္ လက္ရွိျမန္မာစစ္အစိုးရမွ ကိုယ္စားလွယ္အစုတို႕ျဖင့္ ေခတ္မီေသာ အေကာင္းဆုံး ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္း ေရးဆြဲျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡ ေျဖရွင္းရာတြင္ အမွန္ ကန္ဆုံးေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေခတ္မီေသာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို ရက္ေပါင္း ၆၀ က်င္းပေပးသင့္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ပညာရပ္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ကြ်မ္းက်င္သည့္ အဖြဲ႕မ်ားအား ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားေပးရန္ ႏွင့္ ေဝဖန္ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ အနည္းဆုံး ရက္ေပါင္းတစ္ရာ ေပးသင့္သည္။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲအသစ္ကို ၂၀၁၁ သို႕မဟုတ္ ၂၀၁၂ အေစာပိုင္းတြင္ က်င္းပေပးသင့္ျပီး ၄င္းေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲကို အခ်ိန္မီက်င္းပႏိုင္မည္။

ျပည္တြင္းစစ္သည္ ႏုိင္ငံေရးပန္းတိုင္မ်ားအတြက္ ေျဖရွင္းရန္ အေျဖမဟုတ္ပါ။ စစ္အစိုးရဥပေဒမ်ားကို ႏိုင္ငံ ေတာ္အထက္ ေနရာေပးျခင္းသည္ မွားယြင္းသည့္နည္းလမ္းျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ေရာ စစ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးပါ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေအာင္ မေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ေပ။ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ ႏိုင္ငံသားအားလုံးႏွင့္ ဗမာမဟုတ္ေသာ ျပည္နယ္မ်ားအား ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအခြင့္အေရး မ်ားအေပၚ အာမခံေပးသည့္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ ျပန္လည္ေရးဆြဲျခင္းသည္ ကပ္ဆိုက္သည့္ အက်ပ္အတည္းကာလသို႕ ခ်ဥ္းကပ္သည့္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စုေန႕သည္ မတူ ညီကြဲျပားျခားနားျခင္းမွ ေသြးစည္းညီညြတ္ျခင္းႏွင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ထဲမွ ညီၫြတ္ျခင္းျဖစ္သည္။